Vuil of verflaag?
Zeegezicht bij Scheveningen
De restaurator onderzocht het schilderij toen het na een diefstal terugkeerde in het museum. Het leek of er een laag vuil op zat, vooral in de groeven van de penseelstreken. Nader onderzoek wees uit dat dit een half transparante verflaag was, soms bruinig, soms groenig, dan weer zwart van kleur.
Het zag eruit als een patina, een verweerde laag die het schilderij een oud uiterlijk geeft. Maar deze laag was niet door veroudering ontstaan maar bewust aangebracht. Waarschijnlijk niet door Van Gogh zelf maar tijdens een restauratie begin 20ste eeuw.
Vooral in de voorgrond in de zandpartij is het patina goed te zien. Dat stoort bij het kijken. Het geeft bijvoorbeeld een zwart strepenpatroon aan het vlak met de grashalmen in de voorgrond. Als je dat probeert ‘weg te denken’ wordt de compositie vlakker en rustiger.
Het patina werd niet weggehaald omdat dit de originele verf zou aantasten.
Tijdens eerdere restauraties waren al pogingen gedaan om het patina minder zichtbaar te maken door deze te overschilderen. Deze overschilderingen waren verkleurd. Bovendien doorbraken ze het overwegend horizontale lijnenpatroon van het patina. Daardoor leken sommige delen van het schilderij naar voren te komen. Dat verstoorde de dieptewerking van het schilderij.
De overschilderingen zijn onlangs door de restaurator geretoucheerd.
De restaurator verwijderde de vernislaag (beschermlaag) op het schilderij. Deze was te glimmend.
Een echte signatuur?
Boven op het patina vond de restaurator een signatuur (‘Vincent’). Omdat deze handtekening óp de patinalaag zit die waarschijnlijk niet origineel is, vermoeden we dat deze door iemand anders dan Van Gogh is geplaatst.
Wie de signatuur ook aanbracht, hoopte ongetwijfeld dat het schilderij daarmee in waarde zou stijgen. Van Goghs kunst kreeg begin 20ste eeuw steeds meer erkenning, en raakte bekend bij een breed publiek. Een originele Van Gogh mét signatuur zou wellicht beter verkopen!
