Voor zijn moeder
Het uitgaan van de Hervormde Kerk te Nuenen
Dit schilderij van de Hervormde Kerk in Nuenen heeft een bijzonder familieverhaal. Van Gogh woonde tijdelijk weer bij zijn ouders in dit dorp in Noord-Brabant (NL).
Hij maakte het schilderijtje begin 1884 voor zijn moeder. Zij was aan bed gekluisterd vanwege een gebroken been, en hij wilde haar opvrolijken. Het onderwerp koos hij met zorg: zijn vader was predikant in deze kerk.
Hedendaagse foto van deze vroeg 19de-eeuwse kerk in Nuenen.
Moe’s humeur is gelukkig, haar moeielijke positie in aanmerking genomen, zeer gelijkmatig en tevreden. En zij amuseert zich met kleinigheden. Ik heb het kerkje met de heg en de boomen geschilderd onlangs voor haar.
Brief aan Theo van Gogh, Nuenen, c. 3 februari 1884
Veelzeggend detail
Het schilderij kreeg extra emotionele lading doordat Van Gogh het na de dood van zijn vader aanpaste. Hij schilderde herfstbladeren aan de kale winterbomen en voegde bovendien groepjes kerkgangers toe. Sommige van hen dragen rouwkleding, een veelzeggend detail.
De kerkgangers in zwarte rouwkleding die Van Gogh ongeveer anderhalf jaar later aan zijn schilderij toevoegde, zijn waarschijnlijk een toespeling op de dood van Van Goghs vader. Hij overleed een half jaar daarvoor, voorjaar 1885, aan een beroerte.
Dit is het enige schilderij dat Van Gogh van deze vroeg-19de-eeuwse kerk maakte. Liever schilderde hij de oude middeleeuwse kerktoren van Nuenen, als een symbool van de oude, landelijke wereld.
Vincent van Gogh, De oude kerktoren te Nuenen, 1885
