Verkleurd rood
Veld met irissen bij Arles
Bij dit schilderij draaide het voor Van Gogh om de kleurcontrasten: de rode daken en de groene bomen, de blauwe reep lucht en vooral het contrast van de gele en paarse bloemenvelden.
Helaas zijn niet alle kleuren meer wat ze ooit geweest zijn. Vooral de rode pigmenten zijn in de loop der jaren verbleekt door het licht.
De restaurator kwam deze verkleuring op het spoor toen ze het uitgelijste schilderij onderzocht. De irissen onderaan, dicht bij de rand van het doek, waren veel rood-paarser van kleur. Omdat zij onder de lijst zaten en weinig licht vingen, hebben zij hun oorspronkelijke kleur goed behouden.
Microscoopfoto van de verf onderaan het doek waar de lijst de verf afdekte. Op die plek is het rood-paars niet verkleurd naar blauw-paars.
Scan
Onderzoekers scanden het schilderij vervolgens met röntgenfluorescentiespectrometrie (MA-XRF), een techniek die met röntgenstralen de verdeling van chemische bestanddelen in de verf zichtbaar maakt.
Van het rode pigment eosine dat Van Gogh gebruikte, weten we dat het broom bevat. De scan laat exact zien waar de kunstenaar verf met dat bestandsdeel heeft gebruikt, bijvoorbeeld in de bloemen in de voorgrond of de bomen aan de horizon.
Oude kleurenfoto
De verkleuring van de rode pigmenten wordt bevestigd door een kleurenfoto uit de jaren ’30. Hoewel het niet de beste reproductie is, valt toch op dat de irissen in de voorgrond op de foto veel rood-paarser ogen dan op het schilderij tegenwoordig. Sinds die tijd moeten de rode pigmenten verder zijn verbleekt. De kleuren in de oude foto benaderen de originele kleuren van het schilderij waarschijnlijk goed.
De stipjes in de voorgrond, net onder de strook met irissen, zijn tegenwoordig wit. In de kleurenfoto hebben zij nog een roze-rode tint. Ook de lichte stipjes in de velden, boven de strook irissen, hadden oorspronkelijk meer kleur.
Microscoopfoto van een plekje waar de verf beschadigd is. Vlak onder het verfoppervlak is de kleur van de verf roze terwijl deze bovenaan verbleekt is naar grijs-wit.
